Πολύποδας παχέος εντέρου. Τι είναι, ποια τα συμπτώματα, ποιοι κινδυνεύουν και ποια η κατάλληλη διατροφή για πρόληψη;

Ο πολύποδας είναι ένα επιπλέον κομμάτι ιστού που αναπτύσσεται μέσα στο σώμα μας.

Ο πολύποδας παχέος εντέρου αναπτύσσεται μέσα στο παχύ έντερο. Το παχύ έντερο είναι ένας μακρύς σωλήνας που έχει σαν λειτουργία του το σχηματισμό και την αποθήκευση των κοπράνων.




Οι περισσότεροι πολύποδες είναι καλοήθεις (δηλαδή δεν είναι καρκίνος) και επομένως δεν είναι επικίνδυνοι. Με τον καιρό βέβαια ορισμένα είδη πολυπόδων μπορεί να γίνουν καρκίνος. Συνήθως πολύποδες που είναι μικρότεροι από 2 εκατοστά δεν είναι επικίνδυνοι. Μεγάλοι όμως πολύποδες μπορεί κάποια μέρα να γίνουν καρκίνος εάν δεν είναι κιόλας καρκίνος. Για να είναι σίγουρος κανείς, ύστερα από συμβουλή του γιατρού του, βγάζει τον πολύποδα που εξετάζεται από παθολογοανατόμο για να δει το είδος των κυττάρων και εάν υπάρχει ή όχι καρκίνος.




Υπάρχουν τέσσερα διαφορετικά είδη καλοήθων πολυπόδων παχέος.
- Ο αδενωματώδης πολύποδας προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων των αδένων
του Lieberkühn. Η ταξινόμηση από τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας διακρίνει τρεις τύπους ιστολογικά:
α)σωληνώδες αδένωμα (75%)
β)σωληνολαχνωτό αδενώμα (20%)
γ)λάχνωτό αδένωμα (5%).


Το αδένωμα είναι το μόνο που μπορεί να μετατραπεί σε καρκίνο. Η δυσπλασία έχει προηγηθεί του καρκίνου. Ο μόνος τρόπος να προληφθεί η ανάπτυξη καρκίνου πάνω σε αδενωματώδη πολύποδα είναι αν αυτός αφαιρεθεί πιο πριν.
Τα αδενώματα διακρίνονται με βάση την ιστολογική τους εικόνα σε τρεις τύπους. Τα σωληνωτά αδενώματα, τα μικτά ( σωληνώδη και λαχνωτά ) και στα λαχνωτά αδενώματα. Η διάκριση τους μας ενδιαφέρει επειδή έχουν διαφορετική πιθανότητα να εξελιχθούν σε καρκίνο (σωληνωτά 5%, μικτά 22%, λαχνωτά 40%)


Περιγράφονται δύο βαθμοί δυσπλασίας: χαμηλού βαθμού και υψηλού βαθμού. Η παρουσία των αδενωμάτων αυξάνεται με την ηλικία, φθάνοντας να είναι 30% σε ατόμα ηλικίας 65 ετών.
-Ο υπερπλαστικός πολύποδας είναι απλή προέκταση των κρυπτών των οποίων το περίγραμμα στο εσωτερικό τοίχωμα του παχέος παίρνει scalloped εμφάνιση.
-Ο νεανικός πολύποδας σχηματίζεται από κύστεις που αναπτύχθηκαν στο χορίου που είναι συχνά φλεγμονώδης.
- Ο ψευδο-φλεγμονώδης πολύποδας σχηματίζεται από βλεννογόνο και κοκκιώδη ιστό. Υπάρχει νησίδα υγιούς ιστού μετά την επούλωση των ελκών της ελκώδης κολίτιδας και της νόσο του Crohn.


Το 15% των ασθενών έχουν περισσότερους από ένα πολύποδες, ενώ στο 25% των ατόμων που στην πρώτη τους κολονοσκόπηση βρίσκονται πέντε ή περισσότεροι πολύποδες, έχουν ήδη καρκίνο σε κάποιο σημείο του εντέρου.


Η πιθανότητα να αναπτυχθεί καρκίνος πάνω σε έναν αδενωματώδη πολύποδα αυξάνεται όσο αυξάνει το μέγεθος του. Ένα αδένωμα μικρότερο του ενός εκατοστού έχει 1% πιθανότητα να έχει καρκίνο, σε μέγεθος 1-2 εκ. η πιθανότητα είναι 10%, ενώ αδένωμα μεγαλύτερο από 2 εκ. έχει 45% πιθανότητα να έχει καρκίνο ήδη την στιγμή της διάγνωσης. 




Υπάρχουν παράγοντες που συμβάλουν στην ανάπτυξη πολυπόδων;
Διάφοροι παράγοντες μπορεί να συμβάλλουν στο σχηματισμό πολυπόδων και κατ’ επέκταση καρκίνου στο παχύ έντερο. Τέτοιοι είναι:
Η ηλικία. Οι περισσότεροι άνθρωποι με πολύποδες στο παχύ έντερο είναι άνω των 50 ετών.

Το οικογενειακό ιστορικό. Είναι πιθανότερο να αναπτύξει κάποιος πολύποδες παχέος εντέρου ή και καρκίνο, αν έχει ο ένας γονέας, ο αδελφός ή το παιδί του. Εάν έχουν πολύποδες πολλά μέλη της οικογένειάς του, ο κίνδυνος είναι ακόμα μεγαλύτερος. 

Η διατροφή, πλούσια σε κόκκινο κρέας, σε λίπος και χαμηλή σε φυτικές ίνες.
Η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή και το κάπνισμα είναι επίσης επιβαρυντικοί παράγοντες.

Μπορεί να συμμετέχουν γενετικοί παράγοντες όπως αλλαγές (μεταλλάξεις) σε γονίδια που είναι υπεύθυνα για κάποιες σημαντικές πρωτεΐνες των κυττάρων. Όσο μάλιστα περισσότερες είναι οι μεταλλάξεις στα γονίδια των κυττάρων, τόσο πιο πιθανό είναι αυτά να εξελιχθούν σε καρκινικά. Κάποιες από τις μεταλλάξεις αυτές κληρονομούνται και σε επόμενα μέλη της οικογένειας. Σπάνια κληρονομικά είδη καρκίνων μπορούν να εμφανισθούν και από πολύ λίγες μεταλλάξεις, όπως εκείνη του γονιδίου APC στη λεγόμενη οικογενή αδενωματώδηπολυποδιάση στην οποία βρίσκουμε εκατοντάδες πολυποδες στο έντερο από την ηλικία των 20 ετών.


Τα συμπτώματα που εμφανίζονται οι πολύποδες:
Σε πολλές περιπτώσεις οι πολύποδες είναι ασυμπτωματικοί και αποκαλύπτονται σε τυχαίο έλεγχο.Σε λιγότερες περιπτώσεις μπορεί το πρώτο σύμπτωμα να είναι αιμορραγία από το ορθό αιμορραγία από το ορθό με ζωηρό κόκκινο ή σκούρο κόκκινο αίμα ανάλογα με το που εντοπίζεται ο πολύποδας. Η αιμορραγία εμφανίζεται κατά διαστήματα και συνήθως δεν είναι πολύ μεγάλη. Τις περισσότερες φορές είναι απλώς λίγο αίμα ανακατεμένο με βλέννες.

Μία αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου (εναλλαγή διάρροιας – δυσκοιλιότητας) μπορεί να οφείλεται σε πολύποδες . Ένας μεγάλος πολύποδας μπορεί να αποφράζει περιοδικά το αυλό και να προκαλεί κωλικούς στο έντερο. Επίσης ένας μεγάλος λαχνωτός πολύποδας μπορεί να παράγει μεγάλες ποσότητες βλέννας με αποτέλεσμα να προκαλεί διάρροιες. 
Μερικοί ασθενείς έχουν συμπτώματα που είναι:

πρόσφατες διαταραχές του εντέρου
λειτουργικές διαταραχές του εντέρου
αιμορραγία από το ορθό
σιδηροπενική αναιμία
θετική εξέταση για αίμα στα κόπρανα
έλεγχος σε άτομα με υψηλό κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου.



Πώς γίνεται η διάγνωση;
Οι εξετάσεις του προσυμπτωματικού ελέγχου του παχέος εντέρου και του ορθού περιλαμβάνουν:

1)Με την δακτυλική εξέταση του ορθού. Ο γιατρός φορά γάντια, βάζει ξυλοκαίνη(αναισθητικό) στο δείκτη(δάκτυλο) και ελέγχει το ορθό που είναι το τελευταίο τμήμα του εντέρου. Εάν θέλουμε να ελέγξουμε παραπάνω το έντερο πρέπει να γίνουν τα παρακάτω.

2)Διάβαση παχέος εντέρου. Με τη χρησιμοποίηση ενός υγρού που λέγεται βάριο και κάνει το παχύ έντερο να φαίνεται άσπρο σε ακτινογραφίες. Έτσι παίρνονται πολλές φωτογραφίες. Ο πολύποδας φαίνεται μαύρος, έτσι είναι σχετικά εύκολο να τον δει κανείς.

3)Σιγμοειδοσκόπηση ή κολονοσκόπηση: Αυτή τη μέθοδος θεωρείται η καλύτερη γιατί μπορεί ο γιατρός να δει εσωτερικά το έντερο, τμήμα του ή όλο το παχύ έντερο άμεσα σε οθόνη, υπάρχει δυνατότητα λήψης βιοψιών ή ακόμη αφαίρεση του ίδιου του πολύποδα κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις (συνήθως σε κλινική).
4)Τεστ κοπράνων. Το τεστ αυτό χρησιμοποιείται για να ελεγχθεί ο γενικός πληθυσμός για καρκίνο παχέος εντέρου. Το τεστ ελέγχει την παρουσία αίματος σε δείγματα κοπράνων. Επί θετικής εξέτασης, διενεργείται στη συνέχεια κολονοσκόπηση για έλεγχο καρκίνου. Το τεστ έχει χαμηλή ευαισθησία και δεν συνιστάται σε ασθενείς με συμπτώματα ή με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου. Προτιμότερη εξέταση παραμένει η κολοσκόπηση (ή κολονοσκόπηση)


Πώς γίνεται η θεραπεία;
Aν διαγνωσθεί πολύποδας ενδείκνυται η άμεση ενδοσκοπική αφαίρεση, μόνο εφόσον αυτό κριθεί τεχνικά εφικτό και ασφαλές. Η άποψη αυτή στηρίζεται στο γεγονός ότι 80% των πολυπόδων του παχέος εντέρου είναι αδενώματα, τα οποία εν δυνάμει έχουν την τάση για κακοήθη εξαλλαγή.



Τελευταία, ιδιαίτερη προσοχή επιδίδεται στους μικρούς (μέχρι 10 mm) και στους μικροσκοπικούς (μέχρι 5 mm) πολύποδες. Έχει βρεθεί ότι 30%-80% των μικρών αυτών πολυπόδων είναι νεοπλασματικής φύσεως. Αν και η συχνότητα της κακοήθους εξαλλαγής είναι μικρή (0,1% έως 3,2%), υπάρχει πλέον ομοφωνία μεταξύ των ερευνητών ότι οι μικροί και οι μικροσκοπικοί πολύποδες πρέπει να αφαιρούνται ενδοσκοπικά, μόλις διαγνωσθούν.
Πολύποδες, των οποίων η βάση εκτείνεται σε μήκος πάνω από 25% της περιμέτρου του εντερικού αυλού, δεν δύνανται να αφαιρεθούν ενδοσκοπικά. Παρομοίως, η ενδοσκοπική προσέγγιση και αφαίρεση των πολυπόδων με ευρεία βάση, η οποία εκτείνεται σε όλο το μήκος μεταξύ των βλεννογόνιων πτυχών μιας κολικής κυψέλης, είναι σχεδόν αδύνατη. Τα λαχνώδη αδενώματα, που εκτείνονται σε μήκος πάνω από το μισό της περιμέτρου τού εντερικού αυλού, δεν πρέπει να αφαιρούνται ενδοσκοπικά, γιατί σε 30% των περιπτώσεων υπάρχει ήδη διηθητικό καρκίνωμα.
Ο γαστρεντερολόγος μπορεί να αφαιρέσει τον πολύποδα ενδοσκοπικά ή εάν ο πολύποδας είναι μεγάλος ή υπάρχει υποψία ή ένδειξη καρκίνου τότε είναι προτιμότερη η χειρουργική μέθοδος-άνοιγμα δηλαδή της κοιλιάς και αφαίρεση του πολύποδα. Εάν έχει κανείς πολύποδα χρειάζεται τακτική παρακολούθηση στο μέλλον.

Ποιά είναι η κατάλληλη διατροφή για να προληφθούν οι πολύποδες;
Δεν υπάρχει βέβαια απόλυτος τρόπος προφύλαξης αλλά μπορεί κανείς να περιορίσει τον κίνδυνο εάν κάνει τα παρακάτω.
1) τρώει περισσότερα φρούτα και λαχανικά και λιγότερα λιπαρά φαγητά
2)δεν καπνίζει
3)αποφεύγει την κατανάλωση αλκοόλ.
4)κάνει καθημερινή άσκηση
5)χάσει βάρος εάν είναι υπέρβαρος
6)Παίρνοντας περισσότερο φυλλικό οξύ και ασβέστιο.
Μερικές τροφές που είναι πλούσιες σε ασβέστιο είναι: το γάλα , το τυρί και το μπρόκολο. Μερικές τροφές που είναι πλούσιες σε φυλλικό είναι; Τα εντόσθια από το κοτόπουλο , το σπανάκι.
Επίσης υποστηρίζεται ότι ή λήψη ασπιρίνης βοηθά στην πρόληψη των πολυπόδων. Γι αυτό γίνονται πολλές μελέτες.

Συμπερασματικά λοιπόν, μπορούμε να πούμε ότι η εκτομή των πολυπόδων είναι μια χρήσιμη πράξη που προλαμβάνει συχνά τον καρκίνο, αλλά και συνήθως απλή στην εφαρμογή της. Επίσης, έχει αντικαταστήσει τις χειρουργικές επεμβάσεις που γίνονταν στο παρελθόν. 

Πηγή