Οχυρό “Εχίνος” … Το Ρούπελ της Θράκης

Eνας Ταπεινος φόρος τιμής σε κάποιους ξεχασμενους ήρωες που η ιστορία δεν τους έκανε ευρυτερα γνωστούς,γιατί η εποποιία τους χάθηκε ανάμεσα σε χιλιάδες άλλα περιστατικά του τελευταίου μεγάλου πολέμου της Ανθρωπότητας..

Τον Απρίλιο του 1941 βορειανατολικά της Ξάνθης.στο χωριό Εχίνος,μια χούφτα Έλληνες Στρατιώτες από όλα τα μερη της Ελλάδος(καθως και Έλληνες Μουσουλμάνοι-Πομάκοι που υπηρετούσαν στον Ελληνικό Στρατό)κράτησαν καθηλωμένη για 3 ολόκληρες Μέρες μια βαριά εξοπλισμένη Μεραρχία των Ναζί,γράφωντας την δικιά τους Ιστορία..άσχετα αν σήμερα κάποιοι ξέχασαν!

Στις μέρες μας, που όλα τούτα φαίνονται μακρινά και ξεπερασμένα, αλλά και για ορισμένους ίσως ακούγονται και παράξενα, έως παρεξηγήσιμα,

Στις μέρες μας που δύσκολα θα βρίσκαμε τη δύναμη για το ΧΡΕΟΣ, το θάρρος, το κουράγιο, τη θέληση να κλειστούμε στα έγκατα της γης και να περιμένουμε νάρθουν οι μακελάρηδες (μήπως και αυτοί το δικό τους χρέος δεν κάναν;).

Στις μέρες μας που όλα τα βλέπουμε από την πλευρά την ωφελιμιστική – και για να μη μας πουν αναίσθητους το ρίχνουμε στην ευρωπαϊκή μας κουλτούρα, της διεθνοποίησης και του ατομικισμού.

ΟΧΥΡΟ ΕΧΙΝΟΣ,ΑΠΡΙΛΙΟΣ 1941-

Η ώρα του μεγάλου χρέους ήρθε για τ” οχυρό τα ξημερώματα της 6ης Απριλίου του 1941. Οι μηχανοκίνητες φάλαγγες των Γερμανών θέλησαν να περάσουν και τ” οχυρό είπε το “Όχι του. Έτσι άρχισε η μεγάλη μάχη και η μεγάλη θυσία που κράτησε τρείς μέρες. Εδώ γράφτηκε μια σελίδα της νεοελληνικής ιστορίας άφθαστης γενναιότητας και ηρωισμού. Από τη μια οι φάλαγγες με τους χιλιάδες άντρες, τα άρματα, το πυροβολικό, η αεροπορία, όλα τα μέσα. Από την άλλη οι τρείς εκατοντάδες τα παιδιά της Ελλάδας με τα πενιχρά τους μέσα. Παίρνω μια μικρή παράγραφο από την αφήγηση του Αγγέλου Τερζάκη στο βιβλίο του «Ελληνική Εποποιία» που αφορά την τρίτη ημέρα της μάχης:

Το Εχίνος αγωνίζεται ως το αποσήμερο, η φρουρά του το Υπερασπίζει βήμα το βήμα. Σαν από καράβι που βουλιάζει ακούγονται οι επικλήσεις του προχωρημένου συγκροτήματος Μ στο τηλέφωνο: «Εσίγησε το πολυβόλο Β24… περικυκλωθήκαμε… βαλλόμεθα από παντού…» Τέλος όταν διαπιστώνεται πως δεν υπάρχει πια ελπίδα σωτηρίας, η φρουρά του Εχίνου αποχωρεί απ” το οχυρό. Στον Κένταυρο όπου θα φτάσει, μαθαίνει πως οι Γερμανοί μπήκαν την περασμένη νύχτα στην Ξάνθη και στην Κομοτηνή

Το οχυρό του Εχίνου αποτελούνταν από 4 συγκροτήματα υπόγεια/ που κατασκευάσθηκαν και αυτά από το 1936 έως το 1940.

Οι Γερμανοί επιτέθηκαν από τις πρωινές ώρες της 6ης Απριλίου, τα ελληνικά τμήματα προκαλύψεως υποχώρησαν προς Μελίβοια καταστρέφοντας το δρόμο και ανατινάζοντας τις γέφυρες ενώ ταυτόχρονα εκκενώθηκαν τα χωριά βορείως του οχυρού και οι κάτοικοι βρήκαν καταφύγιο στο Κένταυρο.

Απέναντι στην Γερμανική αποφασιστικότητα οι Έλληνες υπερασπιστές εκμεταλλευόμενοι το σκοτάδι έβγαιναν τη νύχτα από τα οχυρά και εξουδετέρωναν τις ομάδες δολιοφθοράς που προσπαθούσαν να ανατινάξουν τα έργα.

Μετά από σφοδρές μάχες, στις οποίες οι Γερμανοί έχασαν περί τους 200 άνδρες (χωρίς καμία ελληνική απώλεια), το πρωί της 8ης Απριλίου οι Γερμανοί άλλαξαν την τακτική τους. Επικέντρωσαν την προσοχή τους στο προωθημένο συγκρότημα “Μ” του οχυρού με σφοδρούς βομβαρδισμούς και μετά από αγώνα σώμα με σώμα εισέβαλαν στις στοές. Αργότερα οι Γερμανοί στράφηκαν κατά των άλλων 3 συγκροτημάτων, όπου κατόρθωσαν να διοχετεύσουν μέσα στους αεραγωγούς ασφυξιογόνα αέρια. Τη νύχτα η εκκένωση πραγματοποιήθηκε με τάξη και η φρουρά του οχυρού αποσύρθηκε στον Κένταυρο, όπου ήσαν συγκεντρωμένοι οι κάτοικοι της περιοχής. Εκεί πληροφορήθηκε ότι οι πόλεις της Ξάνθης και της Κομοτηνής είχαν πέσει στα χέρια των Γερμανών. Μετά από αυτό η φρουρά εξαναγκάσθηκε σε παράδοση. Στο χωριό Εχίνος υποδέχθηκε τους άνδρες ο ίδιος ο Διοικητής της γερμανικής Μεραρχίας που τους είχε επιτεθεί και τους συνεχάρη με τα λόγια “Είστε γενναίος Στρατός και άξιος καλύτερης τύχης”. Στη συνέχεια επετράπη ο ενταφιασμός των νεκρών που έπεσαν ηρωικά μέσα στις στοές του προωθημένου Συγκροτήματος και η φρουρά οδηγήθηκε στην Ξάνθη. Ο αγώνας του οχυρού του Εχίνου είχε τελειώσει. Οι απώλειες των ελληνικών δυνάμεων ήσαν δέκα άνδρες ενώ των Γερμανών υπερέβαιναν τους 300 νεκρούς και τους 1000 τραυματίες

ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΠΤΥΧΕΣ
-Η Στρατιωτική δύναμη του Οχυρού ήταν ένα ειδικό Τάγμα Πεζικού τριών Λόχων,με Διοικητή τον Ταγματάρχη
Πεζικού Δρακούση Χρήστο.Στο Οχυρό υπηρετούσαν 20
Αξιωματικοί και 645 Στρατιώτες,δηλαδή συνολικά 665
Άνδρες.

-Ένας από τους υπερασπιστές του Οχυρού,σύμφωνα με
μαρτυρίες,ήταν και ο Στρατιώτης ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΖΙΤΖΙΚΑΣ του ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ από το ΡΕΘΥΜΝΟ της ΚΡΗΤΗΣ. Είχε στρατευτεί το 1939 και είχε υπηρετήσει στην Ξάνθη.
Η Γερμανική εισβολή στην Ελλάδα τον βρήκε στα Ελλη-
νοΒουλγαρικά σύνορα.Όταν κατέρρευσε το μέτωπο αντί
να παραδωθεί κατευθύνθηκε προς το Άγιον Όρος και από
εκεί, ύστερα από πολλές περιπέτειες κατάφερε να καταπλεύσει στην Κρήτη,φορώντας ακόμα τη Στρατιωτική του στολή! Έλαβε μέρος στην Μάχη της Κρήτης πολεμώντας τους Γερμανούς για δεύτερη φορά,
κάπου κοντά στο Ρέθυμνο.

-Δυτικά του Εχίνου,στο χωριό Σμίνθη,οι Γερμανοί Εισβολείς στην πορεία τους προς την πόλη της Ξάνθης συνάντησαν την φρουρά του μεθοριακού φυλακίου της.Μετά από σκληρή μάχη στην οποία χάθηκαν 10 Έλληνες στρατιώτες κατάφεραν να την εξουδετερώσουν. Στο χωριό αυτό υπάρχει μνημείο σήμερα με τα ονόματα των πεσόντων, οι οποίοι είναι…
ΛΟΧΙΑΣ ΛΥΜΠΕΡΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΠΟ ΚΟΡΙΝΘΟ
ΛΟΧΙΑΣ ΓΙΑΝΝΟΥΛΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΑΠΟ ΚΡΗΤΗ
ΥΠ/ΝΕΑΣ ΚΑΡΑΠΙΠΕΡΗΣ ΜΙΧΑΗΛ ΑΠΟ ΑΘΗΝΑ
ΣΤΡ/ΤΗΣ ΤΑΣΕΔΑΜΗΣ ΗΛΙΑΣ ΑΠΟ ΜΕΣΣΗΝΙΑ
ΣΤΡ/ΤΗΣ ΠΑΠΑΔΕΡΟΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΑΠΟ ΚΡΗΤΗ
ΣΤΡ/ΤΗΣ ΝΤΑΗΦΩΤΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΑΠΟ ΚΡΗΤΗ
ΣΤΡ/ΤΗΣ ΜΠΑΖΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΠΟ ΚΟΡΙΝΘΟ
ΣΤΡ/ΤΗΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΜΙΧΑΗΛ ΑΠΟ ΜΕΣΣΗΝΙΑ
ΣΤΡ/ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΣ ΑΠΟ ΑΡΚΑΔΙΑ
ΣΤΡ/ΤΗΣ ΤΡΙΠΟΛΙΤΑΚΗΣ ΠΑΥΛΟΣ ΑΠΟ ΚΡΗΤΗ

-ΤΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ ΤΟΥ ΓΕΣ ΣΤΙΣ 7–4-1941 ΑΝΕΦΕΡΕ ΛΙΤΑ…

Η Δυτική Θράκη, δια λόγους επιχειρήσεων και προς αποφυγήν ανωφελών θυσιών, εκκενούται εγκαίρως και κανονικώς υπό των εκεί ολιγάριθμων προκαλυπτικών στοιχείων. Τα εν αυτή οχυρά μας Εχίνος και Νυμφαία ανθίστανται εις τας εχθρικάς προσβολάς απαγορεύοντα την διέλευσιν των βαρέων υλικών του εχθρού.

-ΑΦΗΓΗΣΗ ΓΕΡΜΑΝΟΥ ΠΟΛΕΜΙΚΟΥ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ

«…Εώς και χθες το πάνω απο 500 μέτρα ψηλό βουνό ήταν ένα τέρας που ξερνούσε φωτιά! Σήμερα κειται ακίνητο και ειρηνικό στο φως του πρωινού ήλιου.Το Οχυρό του Εχίνου συνθηκολόγησε στις 8 το πρωί.Η άνετη ανάβαση στην ελικοειδή αμαξιτή οδό διακόπηκε απότομα έπειτα από λίγη ώρα.Ένα τείχος από πέτρες,ενισχυμένο με κορμούς δέντρων,καθιστούσε αδύνατη την συνέχιση της πορείας για κάθε όχημα.Παρακάμψαμε το εμπόδιο το οποίο επαναμβανόταν ανα μερικές εκαντοντάδες μέτρα,και ακολουθήσαμε μια απότομη διαδρομή.Φτάσαμε σε ένα σπίτι διάτρητο από σφαίρες του οποίου η στέγη είχε καταρεύσει κατά το ήμισυ.Οι πόρτες και τα παράθυρα έχουν μεταβληθεί σε μαύρες τρύπες,ενώ στο εσωτερικό έχει δημιουργηθεί ένα χαος από σπασμένα ξύλα και λυγισμένα σίδηρα.Εδώ υπήρχε μια συστοιχία πολυβόλων.Τα ξύλα χρησίμευαν για την διαμόρφωση μιας θέσης προστασίας…Ασθμαίνοντας και καταιδρωμένοι ανεβαίνουμε το δύσβατο ανηφορικό μονοπάτι.Ο Ήλιος καίει εντονότερα σαν να ήταν καλοκαίρι. Σειρές συρματοπλέγματος που περιβάλουν κυκλικά το βουνό εμποδίζουν τον δρόμο μας.Καθώς δεν διαθέτουμε κανένα εργαλείο κοπής του σύρματος,περνάμε προσεκτικά κάτω η πάνω από κάθε εμπόδιο υπερβαίνοντας το.Φυσικά αυτό δεν γίνεται χωρίς αμυχές η σκισίματα!Αργότερα μαθαίνουμε ότι έχουμε περάσει μέσα απο εχθρικά ναρκοπέδια!Συνεχίζουμε την ανοδική μας πορεία! Και σύντομα προσεγγίζουμε το ύψωμα για το οποίο κοπιάσαμε τόσο πολύ..την οχυρωματική εγκατάσταση «Μ»!..Στο οροπέδιο του υψώματος η εικόνα είναι απερίγραπτη! Ένα φοβερό ανακάτωμα σκισμένων και κατεστραμένων στολών,αχρηστευμένων όπλων και διασκορπισμένων πυρομαχικών.Εδώ κι εκεί υπήρχαν νεκροί Έλληνες σε διάφορες θέσεις.Και κάτω από ένα δέντρο ένας νεαρός Γερμανός υπαξιωματικός έδειχνε με το τεντωμένο χέρι του προς τον ουρανό.Μερικοί στρατιώτες καπνίζουν τσιγάρα που έχουν λαφυραγωγήσει.Οι λασπωμένες σκισμένες τους στολές και τα καταβεβλημένα πρόσωπά τους καταδεικνύουν την ένταση του αγώνα…

Ξαφνικά βλέπουμε μπροστά μας ενα τετραγωνικο άνοιγμα στη γη.Μια στενή απότομη τσιμεντένια σκάλα μας οδηγει 30-40 μέτρα κάτω από την γη,εως ότου συναντούμε βράχια.Κάτω φτάνουμε σε ένα περίπλοκο λαβύρινθο από τσιμεντένιες εισόδους και κλιμακες.Εδώ υπάρχουν διευθετημένοι χώροι κατοίκησης με ασβεστωμένα δωμάτια και ξύλινες θέσεις ύπνου,με καθαρά μπάνια και τουαλέτες,κουζίνες,είδη τροφίμων και αποθήκες πυρομαχικών.Παντού υπάρχουν εγκαταστάσεις για φωτοδότηση και τηλέφωνα,ενώ έχει ληφθεί μέριμνα για αποτελεσματικό εξαερισμό και καθαρό νερό.Κατόπιν ανεβαίνουμε στο τριώροφο σύμπλεγμα των πολυβολείων.Το κάτω πολυβολείο φέρει τα σημάδια της μάχης..η ξύλινη επένδυση των πολεμίστρων έχει φθαρεί εντελώς,ενώ το εντοιχισμένο πολυβόλο έχει ανατραπεί.Τα τηλέφωνα και ο φωτισμός έχουν καταστραφεί από τους πυροβολισμούς,ενώ από τον τοίχο που βρισκόταν στην γραμμή πυρός έχουν αποκολληθεί μεγάλα κομμάτια.Οι σκοπευτές μας και οι πυροβολητές μας σημάδεψαν με εντυπωσιακή ακρίβεια.Το δεύτερο πολυβολείο βρίσκεται σε ακόμα χειρότερη κατάσταση.Εδώ είχαν ρίξει οι άντρες μας εκρηκτικά μέσα απο τις σχισμές.Το δίδυμο πολυβόλο Hotchkiss που ήταν εδώ τοποθετημένο έχει αχρηστευθεί,ενώ ολόκληρο το εσωτερικό του χώρου είναι κατεστραμένο.Τρεις Έλληνες πολυβολητές κείτονται νεκροί στο πάτωμα.Έχει σχηματιστεί μια μεγάλη κηλίδα αίματος στο πάτωμα και πάνω στα πυρομαχικά.Το τρίτο πολυβολείο παρουσιάζει μια εξίσου έντονη εικόνα καταστροφής. Οι γενναίοι Σάξωνες άνδρες του πεζικού και του μηχανικού έχουν κάνει πραγματικά καλή δουλειά…-Ο Αγώνας του Οχυρού Εχίνος είχε τελειώσει. Οι απώλειες των Ελληνικών δυνάμεων ήταν 28 νεκροί και αρκετοί τραυματίες,ενώ για τους Γερμανούς ήταν 300 νεκροί και πάνω από 1000 τραυματίες.

(το αποσπασμα είναι από το βιβλίο του Δήμου Βογιατζόπουλου » Η Ξάνθη πριν και μετά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο»..το ονομα του Γερμανού ανταποκριτή δεν δίδεται)

πηγη

http://www.pentapostagma.gr